Büşra ŞişmanMobbinge maruz kalan neredeyse her çalışanın ilk aşamada yaşadığı bir ikilemdir bu.
- Aşırı mı hassas davranıyorum?
- Gerçekten yetersiz miyim?
- Çocuk gibi şikayet mi edeceğim?
- Huzursuz hissediyorum fakat somut bir şey yok, ne yapacağım?
Bu liste uzadıkça uzuyor…
İş dünyasında sıklıkla karşılatığımız, latince kökenli mobbing kavramının türkçe karşılığı ‘’bezdiri’’dir.
Kişinin bir başka kişiye sistematik bir şekilde psikolojik saldırı uygulayarak sosyal ve ruhsal açıdan yıpratması, mağdur etmesi anlamına gelir. Kimi zaman stratejik, kimi zaman kötü huylu, kimi zaman ise tamamen kişisel rekabet durumlarında meydana gelebilir.
Çıkış noktası her ne olursa olsun, mobbing bir suçtur. Mobbing uygulayan kişiye ‘’tacizci’’, mobbinge uğrayan kişiye ise ‘’mağdur’’ denir.
Bu tanımlar her ne kadar açıklayıcı ve net görünse de, mobbinge maruz kalan kişinin yaşadığı süreç bu kadar hızlı netlik kazanmayabiliyor.
İçinde bulunduğumuz durumun mobbing olup olmadığını anlamamız için aşağıdaki sorulara verdiğimiz yanıtlar önemlidir.
Sürekli ve sistematik bir şekilde;
- Şirketin rutininden farklı olarak denetleniyor musunuz?
- Özlük haklarınız şirketin terfi ve ücretlendirme politikasına uygun olmayan şekilde mi belirleniyor?
- Diğer çalışanların önünde mesleki becerileriniz eleştiriliyor ve küçük düşürülüyor musunuz?
- Açıkca olmasa dahi tehdit edildiğinizi düşünüyor musunuz?
- Tamamladığınız iş veya görevlerde yalnızca eksiklikler/ yanlışlar mı konuşuluyor?
- İletişim kurmakta zorlanıyor, takım çalışmasından dışlanıyor musunuz?
- Görevinizi yerine getirirken işinizi yokuşa mı sürüyorlar?
- Statünüz ve yetkileriniz yok sayılıyor mu?
- Görev tanımınız daraltılıyor ve daha niteliksiz işler mi veriliyor?
- İstifaya zorlanıyor veya tek çarenin bu olduğunu mu düşünüyorsunuz?
Tüm bunların hepsini yaşamamız gerekmiyor fakat saydığımız maddelerden birkaçına dahi ‘’sürekli olarak’’ maruz kalıyorsak içinde bulunduğumuz durumun adı mobbingtir.
Mobbingin üstten asta (düşey mobbing), asttan üste (dikey mobbing) veya eşitler arasında
(yatay mobbing) olabileceğini, bu nedenle davranış şekillerinin ve etkilerinin kişinin yetki alanına göre
değişiklik gösterebileceğini unutmamalıyız.
MOBBİNG’E UĞRADIĞIMIZA EMİNİZ, NE YAPMALIYIZ?
Mobbing üst yönetim tarafından uygulanmıyorsa, öncelikli olarak konuyu üst yönetime taşıyabilirsiniz.
Fakat üst yönetim konuyla ilgili herhangi bir aksiyon almıyorsa veya mobbing uygulayan bizzat kendileriyse, mobbing’in bir suç olduğunu ve konuyu yargıya taşıyabileceğinizi bilmenizi isterim.
Burada mühim ve zor olan şey, mobbinge uğradığımızı ispatlamak olacaktır.
Bunun için ilk günden itibaren yapmamız gereken bazı şeyler var:
- Mobbing’e uğramaya başladığınız an yaşadığınız şeyleri yazılı olarak kayıt altına almaya başlayın, günlük tutun.
- Mobbing gördüğünüz kişiye rahatsızlığınızı dile getirin ve durmasını söyleyin. Bunu yazılı bir şekilde yapın.
- Mobbinge uğradığınızı gösteren belgeleri tespit edin ve toparlayın. (yazışmalar, mailler vb.)
- Ekip arkadaşlarınızla paylaşın ve mobbinge uğradığınıza dair tanıklar edinin.
- Mobbing sebebi ile ruhsal ya da fiziksel bir zarar gördüyseniz, doktor raporunuzu, kullandığınız ilaçları ve tüm sağlık belgelerinizi saklayın.
- Konuyla ilgili tüm iletişiminizi yazılı yürütün.
Yukarıdaki her bir madde yasal bir süreçte size destek olacaktır fakat Mobbing davaları somut çıktılardan ziyade psikolojik ve soyut verilere dayandığı için bu yola çıkarken mutlaka uzman bir avukattan destek almanız gerekmektedir.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlı’ğı tarafından hazırlanan ve konuyla ilgili birçok yararlı bilginin olduğu Mobbing Rehberi’ni okumanız için buraya bırakıyorum, umuyorum ki faydası olur.
Tekhnelogos Yazılım
Betül Bal