Tekhnelogos YazılımAsıl adı Augusta Ada Byron olan Ada Lovelace, ünlü İngiliz şair Lord Byron’un tek meşru çocuğu olarak 10 Aralık 1815’te dünyaya geldi. Anne ve babası, doğumundan kısa süre sonra ayrılsalar da Lovelace birçok ayrıcalıkla büyüdü. Zekası, özverisi ve sahip olduğu imkanlar birleşerek onu, bugün ilk bilgisayar algoritmasını yazan insan olarak anmamızı sağladı. Gelin, Ada Lovelace’ın hayatına yakından bakalım…
“Analitik Motor” ve akıl hocalığı
Ada Lovelace, aristokrat olmasının yanında annesinin de desteğiyle matematik ve fen bilimleri hakkında özel dersler alıyordu. 1800’lerin İngiltere’si düşünüldüğünde aristokrat da olsa kadınlar için bu tür eğitimler sık sağlanan bir imkan değildi. Örneğin, kendisi, Kraliyet Astronomi Topluluğu’na kabul edilen öncü kadınlardan biri olan Mary Somerville’den ders alabilmişti.
Ada’nın ilgisini en çok sayılar ve dilin çektiği erkenden belli olmuştu. 17 yaşındayken matematikçi mucit Charles Babbage ile tanıştı ve uzun ömürlü bir mentorluk iletişimi başlamış oldu. Babbage’ın ne kadar bilgili bir isim olduğunu anlamak için taşıdığı Cambridge Üniversitesi Lucasian Profesörü unvanını öncesinde ve sonrasında hangi isimlerin taşıdığına bakabiliriz. Listede Isaac Newton, George Stokes, Paul Dirac ve Stephen Hawking gibi birçok ünlü bilim insanı bulunmakta. Aynı zamanda programlanabilir bilgisayar fikrini ortaya atan bir öncüydü.
Lovelace, akıl hocasının düşüncelerine büyük bir ilgi ve saygı duyuyordu. Babbage’ın ünlü proto-bilgisayarı “Analitik Motor” makinesini henüz yapım sürecinde inceleme şansı oldu. Makine yüksek maliyetine rağmen tamamlanamamış olsa da Lovelace oldukça etkilenmişti. Öyle ki; Babbage, geleceğin başbakanı olacak İtalyan Mühendis Luigi Menabrea’yı Analitik Motor’un potansiyeli hakkında bir makale yazmaya ikna ettiğinde bunu İngilizceye çeviren bizzat Lovelace’ın kendisi oldu.
Analitik motorun sayı dışında başka soyut kavramlarla da işlem yapabileceğini öngören Lovelace’ın makale çeviri notları binlerce kelime uzunluğundaydı, hatta orijinal makalenin neredeyse üç katı uzunluktaydı. Sonrasında ilk bilgisayar programı olarak kabul edilecek olan Bernoulli sayılarını hesaplamak için gerekli veri girişini de yine Lovelace önermiştir. Çalışmalarını 1843’te isminin baş harfleri olan “A.A.L” adı altında yayınlayan Lovelace, tekrarlanması istenilen bir dizi talimat için “döngü” işlemini teorize etmiştir.
Ada Lovelace’ın vizyonu, çağının oldukça ötesindeydi. Analitik motor benzeri makinelerin müzik bestelemek hatta grafik üretimi için kullanılabileceğini öngörmüştü. O dönemin mühendislik bilgisinin yetersizliği ve fikirlerinin değerinin zamanında bilinmemesi gibi nedenlerden dolayı, öngörülerinin gerçekleşmesi ancak 100 yıl sonra oldu.
Kişisel hayatı
Kişisel yaşamında ise atları çok seven Ada, 1835’te William King ile evlenmişti. Evliliklerinden üç yıl sonra eşinin Lovelace Kontu unvanını almasıyla kendisi de Lovelace Kontesi olmuştu. Ada Lovelace ile üç çocuğu olan William, eşinin akademik çalışmalarını destekliyordu. Eşiyle birlikte Dickens ve Faraday gibi dönemin önemli isimleriyle zaman geçiriyorlardı. Ada Lovelace’ın sağlığı, geçirdiği bir kolera nöbeti ile oldukça geriledi ve 27 Kasım 1852’de rahim kanserinden öldü.
Babbage’ın “sayıların büyücüsü” dediği Ada Lovelace’ın ilk bilgisayar algoritması kabul edilen komut satırlarını içeren makale notlarının ilk baskılarından biri, 2018 yılında 95 bin sterline satıldı.
Marka İletişim – Stajyer
Ekin Nur Cangir
Tekhnelogos Yazılım
